Dlaczego swastyka?


Jak pisał G.Walters: „W oczach wielu Niemców urok nazizmu tkwił w jego oprawie, która sugerowała w niemal kultowy sposób cnoty dyscypliny, porządku i siły”. W efekcie naziści z łatwością pozyskali do współpracy szerokie masy społeczne, nęcąc je wizją daleko idących zmian, ale i odrodzenia kulturalnego w duchu germańskiej tradycji. Ta została wsparta przez system mitów i symboli, do których odwoływano się przy okazji budowy Volksgemeinschaft.

Szczególnym elementem nazistowskiej symboliki stała się swastyka. Ówcześnie miała znacznie bardziej rozbudowaną symbolikę i została adaptowana dla doraźnych celów doktryny nazistowskiej, zwłaszcza w kontekście germańskiego kultu siły i rasowego dziedzictwa Aryjczyków, Teutonów i Artamanów. W szczytowym okresie rozwoju III Rzeszy symbol Hakenkreuz („złamany krzyż”) pojawiał się niemal wszędzie, zdobiąc nazistowskie mundury, odznaczenia, budynki, pojazdy czy zwyczajne elementy dekoracyjne. Źródeł swastyki na gruncie germańskim należy doszukiwać się w działalności Stowarzyszenia Thule kierowanego przez Rudolfa von Sebottendorffa, który najpierw był członkiem mistycznego zakonu, a następnie na łamach gazety „Runen” promował wizje genezy rasy teutońskiej. Poglądy R. von Sebottendorffa zostały ukształtowane w dużej mierze lekturą opracowań G. von Lista, który w utworzonej przez siebie religii neopogańskiej posługiwał się licznymi znakami runicznymi. Grupa Thule zaadaptowała do własnych potrzeb wizerunek swastyki, miecza oraz wieńca liści dębowych. Wszystkie zostały następnie wykorzystane przez nazistów. G. von List miał do swastyki szczególną słabość, uważając ją za odzwierciedlenie aryjskiego symbolu oznaczającego świder, który posłużył do stworzenia wszechświata. Ta oryginalna wizja dała początek kultowi swastyki, znaku wykorzystywanego przez wiele kultur, w tym starożytnych Greków, mieszkańców Indii, Chin czy Tybetu. Pojawiała się również w Europie Środkowej jako element heraldyczny. W filozofii innych kultur Hakenkreuz oznaczał przede wszystkim powodzenie i szczęście, ale dla nazistów stał się symbolem nacjonalizmu. Adolf Hitler uległ fascynacji prostotą, surowością i siłą znaku graficznego, decydując się uczynić z niego fundament nazistowskiej symboliki.